Link to Chester Beatty Digital Collections  

 

بارانِ رَحْمَتِ بي حِسابَشْ هَمِهْ جا رِسيدِهْ

His boundless Mercy’s rain reached everywhere

خوانِ نِعْمَتِ بي دَريغَشْ هَمِهْ جا کِشيدِهْ

His unfailing dining table stretched everywhere

پَرْدِهِٔ ناموسِ بَنْدِگانْرا بِگناهِ فاحِشْ نَدَرَدْ

He would never rip the servants’ veil of honor due to their shameless sin

وَظيفِهِٔ روزي بِخَطائي مُنْکَرُ نَبُرَّدْ

He would never discontinue the onus of providing due to some detestable mistake

 

واژه

Terminologies

 

بارانِ

Bārān: Rain.

 

رَحْمَتِ

رَحْمَة Arabic spelling

Rahmat: Mercy.

بي حِسابَشْ

بي+ حِسابَ+شْ

Bi-Hisāb: Bi بي means without Hisab حِسابَ means counting or math, together they form the meaning of without bounds or infinite or unnumbered.

شْ third person pronoun singular absent and gender-less.

 

هَمِهْ جا

Ham-e Jā: هَمِهْ means all every and جا means place as a composite it means everywhere.

 

رِسيدِهْ

رِسيدِ+هْ

Resid-e: Patient Noun for رِسيد meaning arriving or reaching, هْ transforms the reaching to reached .

اسم مفعول از مصدر رسیدن ، به معنی درآمده و آمده . (از شعوری ج 2 ورق 15):
دگر آنکه گیتی پر از گنج تست
رسیده بهر کشوری رنج تست .

فردوسی .

 

خوانِ

Khān: Cloth spread under the food or shallow wooden food-tray, familiar translation for our times is dining table.

 

نِعْمَتِ

Ni’mat: Blessing, gift.

 

بي دَريغَشْ

بي +دَريغَ+شْ

Bi-Darigh: Unfailing

شْ third person pronoun singular absent and gender-less.

 

کِشيدِهْ

کِشيدِ+هْ

Keshid-e: Patient Noun for کِشيد meaning stretching or extending,هْ transforms stretching to stretched. 

 

پَرْدِهِٔ

Pard-e: Veil, curtain, membrane. 

Read پَرْدِیِ Parde-ye. 

 

  ناموسِ

Nāmus: Honor, respect.

 

بَنْدِگانْرا

بَنْدِ+گانْ+را

Band-e Gān: Servants, slaves, vassals same meaning as بَنْدِه. Adding گانْ transforms the singular بَنْدِه into collective of servants as a class.

گانْ

Gān: Suffix sometimes added to a noun or attribute as a sign of characterization by the word.

Example: دهگان where ده means village and adding گانْ it transforms the village into villager (دهقان ).

بازارگان و بازرگان:

بازار means market بازارگان means merchant.

خدایگان:

خدا means Lord and خدایگان means Lord’s appointee.

 

پسوندی است که به آخر کلمه اضافه می شود و علامت نسبت و صفت است مانند: رایگان، گروگان

مزید موخر نسبت و اتصاف است که در آخر اسماء و صفات بجای موصوف درآید. شمس قیس در المعجم (چ مدرس رضوی ص 175) آرد: «حرف نسبت و تکریر اعداد وآن گاف و الف نونی است که در اواخر بعضی اسماء معنی نسبت دهد چنانکه درمگان ، گروگان یعنی آنچ مال شمارند و آنچ گرو را شاید و چنانک مادرگان و پدرگان یعنی آنچ بفرزند رسیده باشد از مادر و پدر، و خدایگان یعنی گماشته خدا بر خلق…» از این قبیل است دوستگان :
عاشق از غربت بازآمد با چشم پرآب
دوستگان را بسرشک مژه برکرد ز خواب
دوستگان دست برآورد و بدرید نقاب
از پس پرده برون آمد با روی چو ماه .

منوچهری .

 

را

Rā: A two-letter sign/word which indicates what is before it as object of the sentence.

Zaid hit Bakr Rā: Rā here indicates what is before it namely Bakr is the object  that indeed Zaid hit him.

This type of object is called Maf’oul-e Sarih or Direct Object.

در زبان فارسی آن را «علامت مفعول صریح » دانسته اند. در نهج الادب چنین آمده است :«برای معانی گوناگون آید اول «را»ی علامت مفعول که برای اظهار مفعولیت ماقبل خود آید; چنانکه در این قول : «زید بکر را زد.»

 

بِگناهِ

بِ+گناهِ

Be-Gonāh: گناهِ means sin or crime. بِ in this case means by means of or because of or due to.

بِ

گاه برای سببیت به معنی بواسط، بوسیله ، بعلت ، برای . (غیاث ) (آنندراج ). بتوسط، بکمک ، و در برخی موارد بمصاحبت ، بمعیت ، با، همراه ، آید:
کی دل بجای داری پیش دو چشم او
گر چشم را به غمزه بگرداند از وریب .

میرشهید.

آهو از دام اندرون آواز داد
پاسخ گرزه بدانش بازداد.

رودکی .

فرو افرنگ بتوگیرد زین
منبر از خطبه تو آراید.

دقیقی .

 

فاحِشْ

Fāhish: Shameless, atrocious, reprehensible .

 

نَدَرَدْ

نَ+دَرَدْ

Na-Darad: دَرَدْ means to rip or tear, نَ negation,دْ third person singular pronoun, gender-less..

 

وَظيفِهِٔ

Wazif-e: Onus responsibility.

 

روزي

Ruzi: Provision often as in daily provision.

 

بِخَطائي

بِ+خَطائ+ي

خطأ

Be-Khatā-ee: خطأ means mistake or error or foul or slip up.

Addition of  ي وحدت to indicate certain mistake i.e. the person make A mistake and his provision is not immediately cut.

 

مُنْکَرُ

Munkar: Reprehensible, detestable, shocking, abomination.

 

نَبُرَّدْ

نَ+بُرَّ+دْ

Na-Burrad: بُرَّدْ to cut or to halt, نَ negation and دْ third person singular pronoun, gender-less.

 

Acknowledgements

With thanks to Dr. Moya Carey, Curator of Islamic Collections, Chester Beatty, Dublin

© 2019-2002,  Dara O Shayda

License
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/